Life has a way of throwing unexpected moments at you. Some leave a mark so deep that they stir emotions you thought were buried. Today, while running through the park, my usual morning routine, two boys who couldn’t have been more than 7 and 5 years old shoved lottery tickets in my face. They stood there, on the corner of the street—trying to make a sale. The older boy gave me a look, one I couldn’t shake off. It wasn’t just a look of necessity, but one of maturity far beyond his years. He knew his duty, and his younger brother stood close, probably too tired or too hungry to care about the tickets he was supposed to be selling.
I paused, completely thrown off balance, automatic response, I brough 10 tickets. They should be in school, playing with their friends, laughing over nothing at all. But instead, the older one looked like a child forced to carry the weight of his family on his small, frail shoulders. Was it hunger that drove him out of bed that morning? Was it the responsibility of feeding his little brother that compelled him to stand on the side of the road and push paper at strangers?
I couldn’t help but think of my own children. The contrast hit me hard, like a punch to the gut. The privilege I have to watch my children sleep peacefully in their warm beds, unburdened by the world’s weight, suddenly felt like a cruel joke. It stung, and I felt an overwhelming sense of pity—not just for the boys, but for my country. A country with over three thousand years of rich history, and yet we accept this as normal. Some might even feel pride for these boys, thinking "they’re helping out the family," but I can't see it that way. I refuse to.
I felt it deeper than I expected because I have been in their shoes. I know what it's like to wake up to hunger gnawing at your insides, to go days without a proper meal, without a bed to sleep in, or even a warm shower. I’ve peddled for food. I’ve gone without. And to see it happen again, in the faces of these boys, it makes me wonder—is this what we’ve become as a society? Is this truly the life we allow our children to inherit?
Robert Kennedy once said, "Every society gets the kind of criminal it deserves." And in this case, the criminals aren’t the children—it’s us. We’ve let this happen. We’ve normalized the exploitation of innocence in the name of survival.
But I refuse to believe this is all we are. We - me, you- and everyone else, whose blood flow is red, speak Vietnamese, and eat fish sauce, must do better. We must fight to let children be children, not little adults carrying burdens they were never meant to bear.
Cuộc đời luôn có cách ném vào ta những khoảnh khắc bất ngờ. Có những khoảnh khắc để lại dấu ấn sâu đậm đến nỗi chúng khơi dậy những cảm xúc tưởng chừng đã chôn vùi. Hôm nay, trong lúc chạy bộ qua công viên - thói quen buổi sáng thường ngày của tôi - hai cậu bé không thể lớn hơn 7 và 5 tuổi đã ập đến, chìa vé số ra trước mặt tôi. Chúng đứng đó, nơi góc phố, cố gắng bán hàng. Cậu bé lớn nhìn tôi bằng ánh mắt mà tôi không thể nào quên được. Đó không chỉ là cái nhìn của sự cần thiết, mà còn là của sự trưởng thành vượt xa tuổi của em. Em biết trách nhiệm của mình, và em trai nhỏ đứng kề bên, có lẽ quá mệt mỏi hoặc quá đói để quan tâm đến những tờ vé số mà em đáng lẽ phải bán.
Tôi dừng lại, hoàn toàn bất ngờ, và theo phản xạ tự động, tôi mua 10 tờ vé. Đáng lẽ các em phải ở trường, chơi đùa cùng bạn bè, cười đùa vô tư lự. Nhưng thay vào đó, cậu bé lớn trông giống như một đứa trẻ bị buộc phải gánh vác trách nhiệm của cả gia đình trên đôi vai nhỏ bé, gầy gò của mình. Phải chăng cái đói đã đánh thức em dậy sáng nay? Phải chăng trách nhiệm nuôi em trai đã buộc em phải đứng bên đường và chèo kéo người lạ mua vé số?
Tôi không khỏi nghĩ đến con cái mình. Sự tương phản ấy đánh vào tôi mạnh mẽ, như một cú đấm thẳng vào bụng. Đặc quyền được nhìn con mình ngủ yên bình trên giường ấm, không phải gánh vác gánh nặng của cuộc đời, bỗng nhiên cảm thấy như một trò đùa cay đắng. Nó khiến tôi đau nhói, và tôi cảm thấy một nỗi thương cảm dâng trào - không chỉ cho những cậu bé ấy, mà còn cho đất nước tôi. Một đất nước với hơn bốn nghìn năm lịch sử huy hoàng, vậy mà chúng ta lại chấp nhận điều này như một lẽ thường tình. Có người thậm chí còn cảm thấy tự hào về những cậu bé này, nghĩ rằng "chúng đang giúp đỡ gia đình," nhưng tôi không thể nhìn nhận theo cách đó. Tôi từ chối chấp nhận điều đó.
Tôi cảm nhận sâu sắc hơn mong đợi bởi vì tôi đã từng ở vị trí của các em. Tôi biết cảm giác thức dậy với cái đói cồn cào trong dạ dày là như thế nào, biết cảm giác phải trải qua nhiều ngày không có một bữa ăn đàng hoàng, không có giường để ngủ, thậm chí không có nước ấm để tắm. Tôi đã từng phải bán hàng rong để kiếm ăn. Tôi đã từng trải qua cảnh thiếu thốn. Và khi nhìn thấy điều đó lặp lại, trên gương mặt của những cậu bé này, tôi tự hỏi - đây có phải là điều mà xã hội chúng ta đã trở thành? Đây có thực sự là cuộc sống mà chúng ta để lại cho con em mình kế thừa?
Robert Kennedy đã từng nói, "Mỗi xã hội đều nhận được những tội phạm mà họ xứng đáng." Và trong trường hợp này, tội phạm không phải là những đứa trẻ - mà chính là chúng ta. Chúng ta đã để điều này xảy ra. Chúng ta đã bình thường hóa việc bóc lột sự ngây thơ của trẻ em nhân danh sự sống còn.
Nhưng tôi từ chối tin rằng đây là tất cả những gì chúng ta có. Chúng ta - tôi, bạn - và tất cả những người mà máu chảy trong huyết quản vẫn đỏ, vẫn nói tiếng Việt, và vẫn ăn nước mắm - phải làm tốt hơn thế. Chúng ta phải đấu tranh để trẻ em được là trẻ em, không phải là những người lớn thu nhỏ gánh vác những gánh nặng mà chúng không bao giờ nên phải gánh vác.
留言